O Iπποκράτης και άλλοι Αρχαίοι Έλληνες γιατροί της εποχής του, όπως οι Διόσκουροι και ο Γαληνός, αναφέρουν τον κρόκο ώς φάρμακο ή θεραπευτικό βότανο.Από τα έργα του Ομήρου, ο οποίος παρομοίαζε λυρικά τα χρώματα της αυγής με αυτά του κρόκου,τον Αισχύλο, τον Πίνδαρο και άλλους,γνωρίζουμε οτι ο κρόκος ήταν ένα σπάνιο φαρμακευτικό φυτό της αρχαίας Ελλάδας με μοναδικές ιδιότητες.Η παρουσία του είναι αισθητή σε όλη την αρχαία ιστορία καθώς και σε πολλά ιατρικά συγγράμματα της κλασσικής ελληνικής και ρωμαικής εποχής αλλά και στον μεσαίωνα.Επίσης, ο κρόκος στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούνταν και στην αρωματοποιοία.
Σαν θεραπευτικό φυτό ο κρόκος θεωρείται πολύ αποτελεσματικό για στομαχικές ασθένειες,αντισπασμοδικό,βοηθάει στην πέψη και αυξάνει την όρεξη.Επίσης,ανακουφίζει από πόνους στα νεφρά, στο στομάχι και απαλλάσει από το στρές.Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται ως κύριο συστατικό των φαρμάκων κατά της λοιμώδους γρίπης και της κατάθλιψης.Ακόμη, θεωρείται πως σε μικρές ποσότητες ρυθμίζει τον εμμυνορρυσιακό κύκλο των γυναικών.Πολλοί συγραφείς αλλά και η ελληνική μυθολογία συνδέει τον κρόκο με την γονιμότητα.Παρ' όλα αυτά, ο κρόκος θεωρείται ισχυρό εκτρωτικό, γι' αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται κατά την εγκυμοσύνη και όταν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως φάρμακο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και ίσως τις γνώσεις κάποιου ειδικού.Επιπλέον, σε μεγάλες δόσεις(μόλις μερικά γραμμάρια) θεωρείται τοξικό και μπορεί να προκαλέσει ακόμη και το θάνατο.
O κρόκος χρησιμοποιείται στη μαγειρική για να διορθώσει το χρωματισμό, την οσμή και τη γεύση των φαγητών. Γι' αυτές ακριβώς τις αδιαμφισβήτητες ιδιότητες χρησιμοποιείται σε μεγάλη έκταση σ' όλα τα προηγμένα κράτη του κόσμου και ιδιαίτερα της Ευρώπης σαν άρτυμα στα φαγητά και κυρίως στα ζυμαρικά και το ρύζι, προσθέτοντας το αμυδρό, λεπτό άρωμά του, την ευχάριστη γεύση και το όμορφο κίτρινο χρώμα του. Γι' αυτό το λόγο κυκλοφορεί στο εμπόριο σε μορφή νημάτων ή αλεσμένος σε σκόνη που συσκευάζεται σε μικρά φακελάκια, για οικιακή χρήση.
Επίσης χρησιμοποιείται από διάφορες ευρωπαϊκές βιομηχανίες σε μεγάλες ποσότητες για το βάψιμο και αρωματισμό διαφόρων τροφίμων. Ο κατάλογος των τροφίμων στα οποία προστίθεται το saffron ως άρτυμα είναι μεγάλος, με τάση ακόμα μεγαλύτερης διευρύνσεως. Στα τρόφιμα αυτά συμπεριλαμβάνονται τα τυροκομικά προϊόντα όπως η κρέμα γάλακτος, το τυρί cottage και η παρμεζάνα, το κοτόπουλο και το κρέας, τα παρασκευάσματα ζυμαρικών, ορισμένα ζαχαρωτά, διάφορα οινοπνευματώδη ποτά, και κυρίως διάφορα οστρακοειδή θαλασσινά (γαρίδες, αστακοί, καραβίδες), οι σούπες (bouillabaisse), το ρύζι, με χαρακτηριστικό φαγητό την παέλια (paella) η οποία είναι συνδυασμός ρυζιού, κοτόπουλου, κρέατος και οστρακοειδών.
Αξίζει να αναφερθεί, ότι το saffron πληρεί όλες τις προϋποθέσεις, οι οποίες απαιτούνται για τον χαρακτηρισμό κάποιου πρόσθετου τροφίμων ως κατάλληλου χωρίς να απαιτείται προηγούμενη μελέτη χρόνιας τοξικότητας. Επιπλέον δεν υπάρχει περιορισμός, όσον αφορά το ποσοστό της χρήσεώς του. Το saffron αν και κόκκινο συγκαταλέγεται στις κίτρινες χρωστικές, γιατί στις συγκεντρώσεις που συνήθως χρησιμοποιείται στα τρόφιμα δίνει τέτοια απόχρωση.
O κρόκος έχει έντονες χρωστικές ιδιότητες.Στην αρχαιότητα ήταν μία πολύ σπάνια και ακριβή ουσία και το χρώμα που παράγονταν συμβόλιζε μεγάλο κύρος και βασιλική καταγωγή.Οι Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν για να βάφουν τα μαλλιά τους.Στην Ασία το χρησιμοποιούσαν για να βάψουν τα υφάσματα και τα χαλιά, καθώς και σε πολλές αγιογραφίες για να πετύχουν ένα λαμπερό κίτρινο χρώμα.Ένα μόνο γραμμάριο της χρωστικής που περιέχει αρκεί για να μετατρέψει σε κίτρινη βαφη 100 κιλά νερό.Στο Θιβέτ το χρώμα της ζαφοράς είναι ιερό.Στην Κρήτη, οι κοπέλες έβαφαν τα μαλλιά τους με κρόκο για να τα διατηρούν κατσαρωμένα,κάτι σαν φυσική περμαναντ και λακ μαζί.