Μανόλης Πεπονάκης

Ερευνητικά ενδιαφέροντα

"…research as a strenuous and devoted attempt to force nature into the conceptual boxes supplied by professional education” [1]

• Αναπαράσταση γνώσης: έμφαση στη μοντελοποίηση κοινωνικοπολιτισμικής (sociocultural) πληροφορίας
• Υπολογιστική Κοινωνική Ανθρωπολογία και Υπολογιστική Εθνογραφία
• Συστήματα Οργάνωσης της Γνώσης και Οντολογίες
• Σημασιολογική διαλειτουργικότητα
• Μεταδεδομένα φορέων πολιτισμικής κληρονομιάς (βιβλιοθηκών και μουσείων)

Δημοσιεύσεις - Ανακοινώσεις

"Ακολουθών λοιπόν το παράδειγμα των σημερινών λογίων, οίτινες φοβούνται μήπως, αν έχανον καιρόν αναγινώσκοντες, ήθελον γράψει ολιγώτερα και ούτως ζημιώσει τους τε συγχρόνους και τους μετά ταύτα, εξακολουθώ ή μάλλον άρχομαι" [2] της απαρίθμησης των δημοσιεύσεών μου.

Διεθνή Περιοδικά - Συνέδρια (με κριτές)

• Peponakis, M., Kapidakis, S., Doerr, M., & Tountasaki, E. (2024). From calculations to reasoning: history, trends and the potential of Computational Ethnography and Computational Social Anthropology. Social Science Computer Review, 42(1), 84–102. https://doi.org/10.1177/08944393231167692
• Peponakis, M., Mastora, A., Kapidakis, S., & Doerr, M. (2019). Expressiveness and machine processability of Knowledge Organization Systems (KOS): An analysis of concepts and relations. International Journal on Digital Libraries, 20(4), 433–452. https://doi.org/10.1007/s00799-019-00269-0
• Mastora, A., Peponakis, M., & Kapidakis, S. (2017). SKOS Concepts and Natural Language Concepts: An Analysis of Latent Relationships in KOSs. Journal of Information Science, 43(4), 492–508. https://doi.org/10.1177/0165551516648108
• Peponakis, M. (2016). In the Name of the Name: RDF literals, ER Attributes and the Potential to Rethink the Structures and Visualizations of Catalogs. Information Technology and Libraries, 35(2), 19–38. https://doi.org/10.6017/ital.v35i2.8749
• Peponakis, M. (2013). Libraries’ Metadata as Data in the Era of the Semantic Web: Modeling a Repository of Master Theses and PhD Dissertations for the Web of Data. Journal of Library Metadata, 13(4), 330–348. https://doi.org/10.1080/19386389.2013.846618
• Peponakis, M. (2012). Conceptualizations of the Cataloging Object: A Critique on Current Perceptions of FRBR Group 1 Entities. Cataloging & Classification Quarterly, 50(5–7), 587–602. https://doi.org/10.1080/01639374.2012.681275
• Kapidakis, S., Mastora, A., & Peponakis, M. (2012). Query Expansion of Zero-Hit Subject Searches: Using a Thesaurus in Conjunction with NLP Techniques. In P. Zaphiris, G. Buchanan, E. Rasmussen, & F. Loizides (Eds.), Theory and Practice of Digital Libraries: Second International Conference, TPDL 2012, Paphos, Cyprus, September 23-27, 2012: Proceedings (Vol. 7489, pp. 433–438). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-642-33290-6_48
• Peponakis, M., Sfakakis, M., & Kapidakis, S. (2011). FRBRization: Using UNIMARC link fields to identify Works. World Library and Information Congress: 77th IFLA General Conference and Assembly. http://eprints.rclis.org/16679/

Βιβλία

• Καπιδάκης, Σ., Πεπονάκης, Μ. & Doerr, M. (2024). Τεκμηρίωση μουσειακών συλλογών: μεταδεδομένα για αντικείμενα πολιτισμικής κληρονομιάς. Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις. http://dx.doi.org/10.57713/kallipos-955

Ελληνικά Συνέδρια (με κριτές)

• Πεπονάκης, Μ. (2013). Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες ως πάροχοι δεδομένων στο σημασιολογικό ιστό: η μετάβαση από τη μία εγγραφή ανά πόρο στα δίκτυα σχέσεων μεταξύ αυτόνομων οντοτήτων. In Γ. Τσάκωνας (Ed.), Επιστροφή στο μέλλον: Οι αξίες του παρελθόντος οδηγοί για το μέλλον (pp. 42–51). Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης Πανεπιστημίου Πατρών. http://eprints.rclis.org/20683/
• Μάστορα, Ά., Πεπονάκης, Μ., & Καπιδάκης, Σ. (2012). Εφαρμογές Τεχνολογιών Γλωσσικής Επεξεργασίας στα Συστήματα Αναζήτησης των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. 21ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών: Το πρόσωπο των βιβλιοθηκών διαρκώς αλλάζει: συνέργεια και στρατηγικές ανάπτυξης με έμπνευση και όραμα. 21ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Πειραιάς. http://eprints.rclis.org/18139
• Πεπονάκης, Μ., Στάικος, Π., Σφακάκης, Μ., & Καπιδάκης, Σ. (2010). FRBRization: Αναζητώντας το “κλειδί” για τον εντοπισμό των Έργων. In Κ. Κακάλη (Ed.), 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών: Επιστημονικές κοινότητες και βιβλιοθήκες στον κόσμο της κοινωνικής δικτύωσης και συνέργειας (pp. 221–235). Βιβλιοθήκη-Υπηρεσία Πληροφόρησης Παντείου Πανεπιστημίου. http://eprints.rclis.org/16672/
• Πεπονάκης, Μ., & Σφακάκης, Μ. (2008). Αξιολόγηση διαλειτουργικότητας μεταδεδομένων μεταξύ των ιδρυματικών αποθετηρίων και των καταλόγων (OPACs) των Ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. 17ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών: Η αξιολόγηση των Βιβλιοθηκών ως στοιχείο ποιότητας των Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων. 17ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ιωάννινα. http://eprints.rclis.org/13276/
• Πεπονάκης, Μ., Τρούτπεγλη, Ν., & Σφακάκης, Μ. (2007). Προβλήματα διαλειτουργικότητας κατά την ταυτόχρονη πρόσβαση σε πηγές μέσω του πρωτοκόλλου Z39.50 και το περιβάλλον πρόσβασης “Η ΑΡΓΩ.” In Έ. Άνθη-Καλοφωλιά (Ed.), 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών: Μετά-βιβλιοθήκες: Οι βιβλιοθήκες μετά το διαδίκτυο και τον παγκόσμιο ιστό (pp. 391–402). Ιόνιο Πανεπιστήμιο. http://eprints.rclis.org/13280/
• Τρούτπεγλη, Ν., Σφακάκης, Μ., & Πεπονάκης, Μ. (2005). Αναζήτηση εγγραφών καθιερωμένων τύπων με το πρωτόκολλο Z.39.50. In Γ. Γιαννακόπουλος (Ed.), 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών: Διαχείριση της γνώσης: ο παγκόσμιος ιστός και οι μονάδες πληροφόρησης (pp. 315–324). ΤΕΙ Αθήνας. http://eprints.rclis.org/10756/

Συνέδρια – Ημερίδες (κατόπιν πρόσκλησης)

• Peponakis, M. 2022. “The linked data ecosystem: Potential for Social Sciences and Humanities (SSH).” [Webinar]. TRIPLE Training Webinar: The linked data ecosystem for SSH and a case study from the cultural heritage domain. https://project.gotriple.eu/events/triple-webinar/
• Παπαθεοδώρου, Χρήστος, Μιχάλης Σφακάκης, και Μανόλης Πεπονάκης. 2012. “Οι βιβλιοθήκες στη νέα πρόκληση: Δεδομένα βιβλιοθηκών στο μελλοντικό ψηφιακό περιβάλλον.” Εργαστήριο στο 21ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Πειραιάς, 19 Οκτωβρίου 2012.
• Πεπονάκης, Μανόλης. 2006. “Ανάπτυξη καταλόγων: η χρήση των AACR και του UNIMARC από τις ελληνικές δημόσιες βιβλιοθήκες.” Ανακοίνωση στην ημερίδα Συνεργασίες λαϊκών βιβλιοθηκών: Εργαλεία, πρότυπα και συλλογικοί κατάλογοι. Λιβαδειά, 24 Νοεμβρίου 2006
• Πεπονάκης, Μανόλης. 2005. “Ανάπτυξη υποδομών στις λαϊκές βιβλιοθήκες και αξιοποίησή τους για την παροχή υπηρεσιών πληροφόρησης από το Διαδίκτυο.” Ανακοίνωση στην ημερίδα Οι Λαϊκές Βιβλιοθήκες στο Διαδίκτυο. Αθήνα, 21 Μαρτίου 2005
• Πεπονάκης, Μανόλης, και Αμαλία Παππά. 2003. “Το Ηλεκτρονικό Πρόγραμμα των Γενικών Αρχείων του Κράτους.” Ανακοίνωση στο συνέδριο H Πολιτιστική Κληρονομιά των Αρχείων ως Πηγή Έρευνας, Γνώσης και Εκπαίδευσης. Σάμος, 11-13 Σεπτεμβρίου 2003
• Πεπονάκης, Μανόλης. 2001. “Επικοινωνία Βιβλιοθηκών & ΑΒΕΚΤ.” Ανακοίνωση στην ημερίδα Το μέλλον των ελληνικών λαϊκών βιβλιοθηκών. Πάτρα, Σεπτέμβριος 2001

Διδασκαλία - Εισηγήσεις σε σεμινάρια

• Συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ΠαΔΑ), Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης. Έχω διδάξει τα εξής μαθήματα:
  • Γνωσιακή Επιστήμη (εργαστήριο)
    Η ύλη περιλαμβάνει: Εισαγωγή στη χρήση της γλώσσας λογικού προγραμματισμού Prolog. Εξαγωγή Γνώσης από Δεδομένα (Data Mining) στο περιβάλλον WEKA. Κωδικοποίηση δεδομένων σε XML. Σημασιολογικούς γράφους και αναπαραστάσεις σε RDF/XML. Οντολογική Αναπαράσταση Γνώσης σε OWL μέσω του λογισμικού Protégé.
  • Προτυποποίηση Βιβλιογραφικών Εγγραφών (εργαστήριο)
    Η ύλη περιλαμβάνει: Εισαγωγή σε πρότυπα βιβλιογραφικής περιγραφής (AACR) και μορφοτύπων μηχαναγνώσιμης καταλογογράφησης (έμφαση στο MARC 21 - bibliographic & authorities) καθώς και δημιουργία εγγραφών στο ILS Koha.
• Εκπαιδευτής του Ινστιτούτου Επιμόρφωσης Προσωπικού (INEΠ) του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ). Έχω διδάξει περίπου 200 ώρες. Τα σεμινάρια αφορούσαν: αυτοματοποίηση βιβλιοθηκών μέσω του ΑΒΕΚΤ [δύο από τα εν λόγω σεμινάρια (διάρκειας 35 ωρών έκαστο) είχαν ως στόχο τη δημιουργία εκπαιδευτών για το ΑΒΕΚΤ], μεταδεδομένα, διασυνδεδεμένα δεδομένα (linked data), FRBR και τεχνικές αναζήτησης.
• Υπεύθυνος εκπαίδευσης και βασικός εκπαιδευτής του λογισμικού Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΑΒΕΚΤ) από το 1999 έως και το 2008. Έχω διδάξει περισσότερες από 3.000 ώρες το εν λόγω λογισμικό καθώς και το σύνολο των βιβλιοθηκονομικών προτύπων που αυτό υλοποιούσε: UNIMARC (bibliographic & authorities), Z39.50 & Bib-1 Attribute Set, Common Command Language (CCL), ISBDs.
• Προσκεκλημένος εισηγητής για FR family (FRBR, FRAD, FRSAD, RDA) σε σεμινάρια την επιστημονική επιμέλεια των οποίων είχε η Ερευνητική Ομάδα Βάσεων Δεδομένων και Πληροφοριακών συστημάτων του Τμήματος Αρχειονομίας-Βιβλιοθηκονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Σεμινάρια έχουν γίνει:
• Στην Πάτρα (Φεβρουάριος 2012) με διοργάνωση της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Πάτρας. Το πρόγραμμα και οι διαφάνειες είναι διαθέσιμα στο http://www.ionio.gr/labs/dbis/gr/infosci-seminars-upatras.html
• Στην Αθήνα (Ιούνιος 2012) με συνδιοργάνωση της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστήμιου Πειραιά και των Νομικών Βιβλιοθηκών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το πρόγραμμα και οι διαφάνειες είναι διαθέσιμα στο http://www.ionio.gr/labs/dbis/gr/infosci-seminars-uoa.html
• Στην Κύπρο (Νοέμβριος 2012) με συνδιοργάνωση της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστήμιου Κύπρου και της Κυπριακής Ένωσης Βιβλιοθηκονόμων. Το πρόγραμμα και οι διαφάνειες είναι διαθέσιμα στο http://www.ionio.gr/labs/dbis/gr/infosci-seminars-kebep.html
• Στη Θεσσαλονίκη (Ιούνιος 2013) με συνδιοργάνωση των βιβλιοθηκών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Αλεξάνδρειου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Το πρόγραμμα και οι διαφάνειες είναι διαθέσιμα στο http://lib2.uom.gr/linked_data/
• Εισηγητής σε διήμερα σεμινάρια (τρεις κύκλοι) που οργανώθηκαν σε συνεργασία με την εταιρεία Οικονομοτεχνική. Ακολουθούν οι ενδεικτικοί τίτλοι
• Ψηφιοποίηση και μεταδεδομένα
• Καταλογογράφηση μη βιβλιακού υλικού: έμφαση στην καταλογογράφηση ηλεκτρονικών πόρων
• FRBR & RDA: το τέλος των AACR και το νέο πλαίσιο για την καταλογογράφηση

Σπουδές

• Υποψήφιος Διδάκτορας στον τομέα της Αναπαράστασης Γνώσης (Ιόνιο Πανεπιστήμιο)
  Η έρευνα βασίζεται σε μια διεπιστημονική προσέγγιση η οποία επιθυμεί να προσεγγίσει τα ζητήματα μοντελοποίησης και αναπαράστασης της πολιτισμικής πληροφορίας μέσα από τις μεθόδους και τις λογικές της επιστήμης της πληροφορίας. Το βασικό ζητούμενο της διατριβής είναι η κωδικοποίηση κοινωνικοπολιτισμικής (sociocultural) πληροφορίας με τρόπο που καθιστά αποτελεσματική την υπολογιστική της επεξεργασία, εστιάζοντας στο οικοσύστημα του σημασιολογικού ιστού.
• Μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης (MSc) στην «Επιστήμη της Πληροφορίας» (Ιόνιο Πανεπιστήμιο)
• Πτυχίο Κοινωνικής Ανθρωπολογίας (Πάντειο Πανεπιστήμιο)
• Πτυχίο Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης (ΤΕΙ Αθήνας)

---

Σημειώσεις:

[1] Kuhn, Thomas S. “The Structure of Scientific Revolutions”. 2ed edition enlarged. University of Chicago, 1970: p. 5

[2] Ροΐδης, Εμμανουήλ “Πάπισσα Ιωάννα”. Νεφέλη, 1988 [1866]: σ. 90