Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι

1.Αποξήρανση υγροτόπων-αλλοίωση υδρολογικού καθεστώτος:

Πρόβλημα:Τη δεκαετία του '50 άρχισαν στον Αμβρακικό έργα μεγάλης κλίμακας για την αποξήρανση υγροτόπων, τις έγγειες βελτιώσεις και την εκτροπή ή εκμετάλλευση των νερών των ποταμών. Πιο πρόσφατα: α) κατασκευάστηκαν μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα στον Άραχθο, β) αυξήθηκε η απόληψη νερού για τη γεωργική χρήση, γ) εντάθηκε η άντληση υπόγειων υδάτων σε όλον τον Αμβρακικό.

Ποια είδη απειλούνται:Οι αλλαγές στο υδρολογικό καθεστώς επηρεάζουν τη βιολογική παραγωγικότητα του υγρότοπου, επομένως την προσφορά τροφής και κάλυψης σε πολλά είδη πουλιών. Είναι άγνωστο κατά πόσο οι εκβολές εξακολουθούν να λειτουργούν ως "πεδία γόνου" για μεγάλους αριθμούς ψαριών

Προτεραιότητες δράσης:Είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί ειδική έρευνα, που θα οδηγήσει σε σχέδιο διαχείρησης των υδάτων. Το σχέδιο θα προβλέπει τα αναγκαία έργα διαχείρησης και αποκατάστασης του υδατικού ισοζυγίου, με σκοπό την προστασία της φυσικής υδρολογίας.

2.Συρρίκνωση υγροτόπων γλυκού νερού

Πρόβλημα:Τα εγγειοβελτιωτικά έργα περιόρισαν τα πλημμυρικά (γλυκά) νερά και προκάλεσαν αύξηση της αλατότητας στους γλυκόβαλτους που γειτονεύουν με τις λιμνοθάλασσες, ενώ η γεωργική και κτηνοτροφική εντατικοποίηση εξακολουθεί να μετατρέπει τα χερσαία τμήματα των γλυκόβαλτων σε βοσκότοπους και γεωργική γη. Συρρίκνωση των γλυκόβαλτων πατατηρείται σχεδόν παντού στον Αμβρακικό.

3.Ενόχληση:

Πρόβλημα:Η ενόχληση αποτελεί μεγάλο πρόβλημα σε λιμνοθάλασσες, λουρονησίδες και νησίδες (αναπαραγωγή Αργυροπελεκάνου και παρυδάτιων), στο ανάχωμα της Πέτρας, στον υγρότοπο Φιδόκαστρου και σε δεντδροσυστάδες (αναπαραγωγή αρπακτικών). Η ενόχληση προκαλείται από επισκέπτες, λαθροθήρες αλλά και από ψαράδες. Η ενόχληση από ψαράδες έγινε πιο έντονη μετά τα τέλη της δεκαετίας του '90. όταν οι δυο αλιευτικοί σύλλογοι έκαναν εισαγωγή γόνου στις λιμνοθάλασσες και παράλληλα αυξήθηκε ο πληθυσμός του Κορμοράνου.

Ποια είδη απειλούνται:Η επανειλημμένη ενόχληση επηρεάζει έντονα πολλά είδη που φωλιάζουν σε αποικίες (γλαρόνια, νεροχελίδονα, ερωδιοί κ.ά)

Προτεραιότητες δράσης:Απαιτείται διαφορετικός τρόπος δράσης για κάθε είδος ή περιοχή: ενίσχυση της φύλαξης στις αποικίες των Αργυροπελεκάνων (λιμνοθάλασσες), έλεγχος της λαθροθηρίας και της ενόχλησης για Βαλτόπαπια, Ήταυρο, πελαργόμορφα (Βάλτος Ροδιάς) και αρπακτικά (Μαυροβούνι, Ζάλογγο κ.ά). Θα πρέπει να γίνεται συνεχής ενημέρωση σε όσους χρησιμοποιούν τον υγρότοπο.

4.Λαθροθηρία:

Πρόβλημα:Η λαθροθηρία συνδέεται στενά με το κυνήγι και είναι πιο έντονη κατά την κυνηγετική περίοδο και σε περιοχές όπου επιτρέπεται το κυνήγι. Η λαθροθηρία θηρεύσιμων ειδών (με παράνομα μέσα ή εκτός κυνηγετικής περιόδου) και ορισμένων προστατευόμενων ειδών συδυάζεται, στον Αμβρακικό, με την παράνομη εμπορία των θηραμάτων.

Ποια είδη απειλούνται:Η λαθροθηρία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για τη Βαλτόπαπια (τέλη Ιουνίου-φθινόπωρο, στο Βάλτο της Ροδιάς και τη ζώνη πλημμυρών Λούρου), το Φερεντίνι και το Στικταετό ( στις βόρειες όχθες της λιμνοθάλασσας Ροδιάς), τον Αργυροπελεκάνο (Δεκέμβριος-Μάρτιος στις αναπαραγωγικές αποικίες στις λιμνοθάλασσες), τη Λαγγόνα και άλλα είδη. Συχνά κρούσματα λαθροθηρίας έχουν καταγραφεί στο βάλτο Αϊ Γεώργη, στην ανατολική λιμνοθάλασσα Τσουκαλιό και στο Δέλτα του Άραχθου.

Προτεραιότητες δράσης:Είναι θεμιτό να επιτρέπεται το κυνήγι σε μεγάλα τμήματα της προστατευόμενης περιοχής, εφόσον υπάρχει αυστηρός έλεγχος που να εξασφαλίζει την πιστή τήρηση των κανονισμών θήρας. Η λαθροθηρία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί (ιδιαίτερα στο Βάλτο Ροδιάς και στις λιμνοθάλασσες Τσουκαλιό και Λογαρού) με ενίσχυση της φύλαξης και συνεργασία Δασαρχείου, Ομοσπονδιακής Θηροφυλακής, εποπτών/φυλάκων και εθελοντικών ομάδων του Εθνικού Πάρκου.

5.Ρύπανση:

Πρόβλημα:Αν και δεν υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση για την έκταση και τις συνέπειες της ρύπανσης, υπάρχουν ενδείξεις έντονης ρύπανσης που ενδέχεται να επηρεάζει ενδιαιτήματα και πληθυσμούς ειδών απαραίτητα για την ορνιθολογία. Πηγές πύπανσης στον Αμβρακικό είναι:

-Γεωργικά φάρμακα.

-Λύματα χοιροτροφείων και άλλων κτηνοτροφικών μονάδων.

-Απόβλητα μονάδων αγροτικών προϊόντων (χυμοποιίες, ελαιοτριβεία, τυροκομεία).

-Οικιστικά λύματα.

-Αυθαίρετες χωματερές.

Ποια είδη απειλούνται:Από το 1992 έχουν εντοπιστεί υψηλές-αλλά όχι επικίνδυνες-συγκεντρώσεις φυτοφαρμάκων σε αυγά Αργυροπελεκάνων. η ρύπανση εντείνει το φαινόμενο του ευτροφισμού στη ζώνη πλημμυρών Λούρου και έχει μειώσει τα ενδιαιτήματα τροφοληψίας ορισμένων ειδών (Βαλτόπαπια, Ήταυρος). Η ρύπανση των υδάτων μπορεί να επηρεάσει αρνητικά όσα είδη έχουν εξειδικευμένες απαιτήσεις και όσα παραμένουν όλο το χρόνο στον Αμβρακικό. Τα αρπακτικά, ο Αργυροπελεκάνος, η Λαγγόνα και οι ερωδιοί είναι πιο ευάλωτα στη ρύπανση, λόγω του φαινομένου της βιοσυσσώρευσης.

Προτεραιότητες δράσης:Απαιτείται συνεχής έλεγχος της ποιότητας των εσωτερικών υδάτων, για τον περιορισμό της ανεξέλεγκτης απόρριψης ρύπων. Θα πρέπει να εξυγιανθούν τα νερά στην τάφρο Φιδόκαστρου, τις τάφρους που εκβάλλουν στη Λογαρού, την τάφρο Σαλαώρας και άλλα εσωτερικά ύδατα που σήμερα επιβαρύνονται από γεωργικούς και βιομηχανικούς ρύπους.

6.Κηνύγι:

Πρόβλημα:Οι αναφορές των εποπτών πεδίου δείχνουν ότι το κυνήγι δημιουργεί σημαντική ενόχληση για ορισμένα προσταυόμενα είδη σε συγκεκριμένες περιοχές του Αμβρακικού (όπως η ζώνη πλημμυρών Λούρου, όπου οι κυνηγοί κινούνται πάνω στο ανάχωμα και εκτοπίζουν τα περισσότερα πουλιά από τη στενή ζώνη πλημμυρών

Ποια είδη απειλούνται:Η Βαλτόπαπια, το Φερεντίνι, ο Αργυροπελεκάνος, η Λαγγόνα και άλλα είδη ενοχλούνται από την κυνηγετική δραστηριότητα και μπορεί να πέσουν θύματα λαθροθηρίας.

Προτεραιότητες δράσης:Είναι θεμιτό να επιτρέπεται το κυνήγι σε μεγάλα τμήματα της προστατευόμενης περιοχής, εφόσον υπάρχει αυστηρός έλεγχος που να εξασφαλίζει την πιστή τήρηση των κανονισμών θήρας. Είναι απαραίτητο όμως, να πραγματοποιηθεί έρευνα-παρακολούθηση των επιπτώσεων του κυνηγιού ανά περιοχή, ώστε να γίνει σωστή διαχείρηση αυτής της δραστηριότητας στον Αμβρακικό. Ορισμένες περιοχές, όπου σήμερα το κυνήγι επιτρέπεται, θα πρέπει να προστατευθούν από την ενόχληση που πρικαλεί το νόμιμο κυνήγι.

7.Ηλεκροφόρα καλώδια:

Πρόβλημα:Επίγειες γραμμές μεταφοράς ενέργειας είναι εγκαταστημένες στις επίπεδες εκτάσεις γύρω από τη λιμνοθάλασσα Λογαρού. Τα ηλεκτροφόρα καλώδια παρεμβάλλονται στις παραδοσιακές διαδρομές των υδρόβιων πουλιών μεταξύ γειτονικών υγροτόπων.

Ποια είδη απειλούνται:Ο Αργυροπελεκάνος απειλείται ιδιαίτερα από τα ηλεκτροφόρα καλώδια. Επίσης, ο Ήταυρος, τα μεταναστευτικά πελαργόμορφα και χαραδριόμορφα, πιθανόν τα μεγάλα αρπακτικά.

8.Αμμοληψίες:

Πρόβλημα:Εκτεταμένες και ανεξέλεγκτεες αμμοληψίες γίνονται στην κοίτη του ποταμού Άραχθου και στις παραλίες των λουρονησίδων. Δεδομένου τοπυ τοπικού χαρακτήρα του προβλήματος και της περιορισμένης χρήσης των συγκεκριμένων θέσεων από τα πουλιά, οι επιπτώσεις από τις αμμοληψίες είναι μάλλον μικρές, αλλά ενδέχεται να παρουσιαστεί επιτάχυνση της διάβρωσης στις πλησιέστερες ακτές.

Ποια είδη απειλούνται:Τα χαραδριόμορφα (γλαρόνια, χαραδριοί,Νεροχελίδονο κ.ά) αναπαράγονται σε παράκτιες αποικίες και είναι ευάλωτα στην αλλοίωση των λουρονησίδων και της ποτάμιας κοίτης. Ο κραυγαετός ενδέχεται να επηρεάζεται στην περιοχή του Άραχθου, όπου οι αμμοληψίες συνδέονται με διατάραξη του παραποτάμιου δάσους (λαθροϋλοτομία, δρόμοι πρόσβασης) και ενόχληση κατά τους ευαίσθητους καλοκαιρινούς μήνες.

Προτεραιότητες δράσης:Θα πρέπει να απαγορευτούν αυστηρά οι αμμοληψίες στις λουρονησίδες και να τηρούνται οι διατάξεις για τις αμμοληψίες στην κοίτη του Άραχθου, διότι αυτά τα περιβάλλοντα είναι ήδη επιβαρυμένα από την αλλοίωση του υδρολογικού καθεστώτος.